Zespół wsparcia Caritas Emergency Response oraz jego partnerzy w Polsce i w Ukrainie spotkali się w dniach 13–15 czerwca w Warszawie. W odpowiedzi na ogłoszone przez Caritas z Ukrainy i Polski apele kryzysowe, Caritas z całego świata wspierają realizację programów pomocy dla poszkodowanych w wyniku działań wojennych w Ukrainie.

W spotkaniu Partners Meeting wzięło udział przeszło 50 delegatów z ponad 20 organizacji należących do sieci Caritas Europa i szerszej konfederacji Caritas Internationalis, które wspierają pomoc humanitarną w Ukrainie i działania na rzecz ukraińskich uchodźców w Polsce. Była to okazja do wspólnej refleksji nad dotychczasową reakcją na kryzys i planowaniem dalszych kroków.

Pierwsze 100 dni działań pomocowych podsumowali podczas poniedziałkowych wystąpień dyrektorzy ukraińskich organizacji: ks. Wiaczesław Gryniewicz (dyrektor Caritas-Spes) i Tetiana Stawnychy (dyrektor Caritas Ukraina).

– Czas dzielimy na przed wojną i po wojnie. Pracownicy w różnych projektach musieli zaprzestać działań i całkowicie zmienić kurs. Pracowali w schronach, ale jednocześnie myśleli o własnych rodzinach i mierzyli się z koniecznością ewakuacji najbliższych. Dzięki wsparciu Caritas w Polsce, mogliśmy stworzyć biuro w Warszawie do organizowania pomocy humanitarnej, czy nawet kontynuowania działań w Polsce, jeśli nie moglibyśmy tego zrobić w Ukrainie. Mierzymy się z trudnościami, ale nie jesteśmy sami. Mamy wsparcie naszej rodziny Caritas – relacjonował ks. Wiaczesław Gryniewicz.

Schronienie, żywność, leczenie

Od początku wojny wsparcie od Caritas-Spes, w postaci schronienia, wody, żywności, środków higienicznych i pomocy medycznej, otrzymało ponad 500 tys. osób. Organizacja prowadzi 34 centra pomocy, zapewniające potrzebującym m.in. bezpieczne schronienie na kilka lub kilkanaście dni. Działa także specjalna infolinia dla osób, które chcą uzyskać pomoc materialną i psychologiczną. Codziennie obsługuje ponad 1,2 tys. połączeń telefonicznych. Najbliższe plany zakładają więcej pomocy psychologicznej dla osób wewnętrznie przesiedlonych, wsparcie dla osób w tymczasowych lokalizacjach oraz rozwój call center.

Zapewnienie poszkodowanym przez wojnę bezpiecznego schronienia, pomoc żywnościowa czy wsparcie w obszarze ochrony zdrowia – to zadania, które na najbliższy rok stawia przed sobą Caritas Ukraina. Swoimi działaniami chce objąć 266 tys. osób. Od wybuchu wojny organizacja pomogła już ponad 850 tys. osób.

– Beneficjenci otrzymali ponad 664 tys. pakietów żywnościowy i ponad 268 tys. pakietów higienicznych. Pomocą medyczną objęto niemal 33 tys. osób, bezpieczne schronienie zapewniono 27 tysiącom, a wsparcie psychologiczne niemal dziewięciu tysiącom potrzebujących – przekazał Hryhoriy Seleshchuk, kierownik departamentu humanitarnego Caritas Ukraina.

– Choć każdy z nas chce wrócić do normalnego życia, musimy pamiętać, że w wielu regionach naszego kraju trwa regularna wojna. Widzimy osoby w potrzebie – to największa motywacja do pracy, nie tylko w Caritas, ale w każdej organizacji humanitarnej. Rozpoczęliśmy już przejście z trybu awaryjnego na tryb planowanego działania. Wiemy, jakie są potrzeby i staramy się na nie odpowiadać – podsumowała Tetiana Stawnychy, dyrektor Caritas Ukraina.

W odpowiedzi na wystosowane przez obie ukraińskie organizacje Caritas apele kryzysowe, ogłoszone w sieci Caritas Internationalis, narodowe Caritas z kilkudziesięciu innych krajów zadeklarowały wsparcie w wysokości 4,5 mln euro dla Caritas-Spes i 18 mln euro dla Caritas Ukraina. W obu przypadkach wartość przekazanej pomocy przekroczy lub już przekroczyła te pierwsze deklaracje. Środki ukraińskim partnerom przekazała również Caritas Polska.

Polska pomoc dla Ukrainy

Częścią Partners Meeting było zorganizowane 14 czerwca, przy wsparciu Fundacji Banku Pekao S.A., Forum Dobroczynności – konferencja z udziałem ekspertów związanych z administracją państwową, sektorem pozarządowym i biznesem. W jego pierwszej części uczestnicy podsumowali dotychczasowe działania pomocowe podejmowane na rzecz uchodźców ukraińskich w Polsce. Zwrócili uwagę na potencjał oraz trudności w integracji uchodźców z polskim społeczeństwem, omówili też obszary współpracy międzysektorowej w świadczeniu pomocy uchodźcom. W dyskusji wzięli udział Jarosław Szajner (szef Urzędu ds. Cudzoziemców), Martín Lettieri (koordynator pomiędzy agendami UNHCR), Leszek Skiba (prezes Banku Pekao S.A.), Łukasz Skoczylas (menager zarządzający misjami PAH) i ks. dr Marcin Iżycki (dyrektor Caritas Polska).

Dzięki krótkiej prezentacji filmowej uczestnicy Forum Dobroczynności mogli zapoznać się z działaniami Caritas w Polsce podjętymi po wybuchu wojny, takimi jak m.in.: rozmieszczenie przy przejściach granicznych Namiotów Nadziei, w których wolontariusze udzielali wsparcia tysiącom uchodźców; organizowanie pomocy żywnościowej; przekazanie potrzebującym w Ukrainie darów rzeczowych, o szacunkowej wartości przeszło 140 mln zł (były wśród nich środki higieniczne, zaopatrzenie medyczne, w tym leki, wózki inwalidzkie, generatory prądu i wiele innych potrzebnych na miejscu artykułów); czy uruchomienie centrów logistycznych służących sprawnemu przekazywaniu pomocy Ukrainie. W najbliższych planach Caritas ma m.in. zorganizowanie wakacyjnego wypoczynku dla ukraińskich dzieci oraz uruchomienie w Ukrainie programu typu cash assistance, na wzór realizowanego na Bliskim Wschodzie programu Rodzina Rodzinie, o wartości 1 mln euro, a także projektu polegającego na udzielaniu pomocy psychologicznej (jego wartość również wyniesie 1 mln euro). Dofinansowanie na realizację obu projektów otrzymają ukraińskie diecezje.

Pomaga sieć, pomagają darczyńcy

Ks. dr Marcin Iżycki, dyrektor Caritas Polska, poinformował też o uruchomieniu w Polsce ponad 30 Centrów Pomocy Migrantom i Uchodźcom, w których wszechstronne wsparcie (rzeczowe, językowe, psychologiczne, w znalezieniu pracy, itp.) znajdują uchodźcy z Ukrainy. Wyjaśnił, że szybka reakcja na kryzys humanitarny w Ukrainie była możliwa dzięki sieciowej strukturze Caritas, opartej na  współpracujących ze sobą jednostkach parafialnych i diecezjalnych i zakotwiczonej w międzynarodowych federacjach Caritas Europa oraz Caritas Internationalis.

– Możemy zaprogramować pomoc na długo i będzie ona efektywna – tłumaczył ksiądz dyrektor.

Caritas Polska, podobnie jak ukraińskie organizacje, ogłosiła w międzynarodowej sieci Caritas apel kryzysowy. Sfinansowane dzięki niemu działania, adresowane do ukraińskich uchodźców w Polsce, będą prowadzone głównie za pośrednictwem uruchomionych przez Caritas w naszym kraju centrów dla migrantów i uchodźców, w ścisłej współpracy z diecezjami i innymi ośrodkami Caritas. Środki zostaną przeznaczone przede wszystkim na bezpośrednią, jednorazową pomoc gotówkową dla rodzin, ale także na udzielanie bezpiecznego schronienia, pomoc psychologiczną oraz wsparcie w różnych obszarach życia codziennego (wejście na rynek pracy, nauka języka, opieka nad dziećmi oraz udzielanie informacji prawnych). W ramach apelu ujęta jest też pomoc humanitarna dla naszych wschodnich sąsiadów, realizowana tak jak dotychczas z partnerami w sieci Caritas. Wartość zaplanowanych działań to ponad 15 mln euro. W ramach odpowiedzi na poprzedni  apel Caritas Polska uzyskano ponad 1,2 mln euro; środki te zostały przeznaczone na wsparcie gotówkowe dla rodzin (poprzez dedykowane karty przedpłacone) oraz na prowadzenie transgranicznego hubu dla transportów humanitarnych (również w porozumieniu z Caritas Ukraina i Caritas-Spes).

Za wsparcie inicjatyw Caritas na rzecz uchodźców, w tym ukraińskich dzieci, ks. dr Marcin Iżycki podziękował darczyńcom. Podkreślając ofiarność środowiska biznesowego w Polsce, które zaangażowało się w pomoc Ukrainie za pośrednictwem Caritas, uhonorował przedstawicieli dwóch firm: Mariusz Gola, dyrektor sprzedaży HP Inc. Polska, odebrał z rąk dyrektora Caritas Polska złoty medal Deus Caritas est, a Bartosz Ciołkowski, dyrektor Mastercard na Polskę, Czechy i Słowację – nagrodę Ubi Caritas w postaci statuetki św. Faustyny. Nagrodą Ubi Caritas został uhonorowany również bp Edward Kawa, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, na którego ręce dyrektor Caritas Polska przekazał też 100 tys. zł na rzecz wspierania działań pomocowych w Ukrainie.

Potrzebna solidarność świata

Wojna w Ukrainie szybko przestała mieć wymiar wyłącznie regionalny. Jej skutki społeczne, polityczne i gospodarcze są i będą odczuwane na całym świecie. O jej międzynarodowym kontekście, w tym o prognozach dotyczących kwestii społecznych i gospodarczych oraz obecnych i przyszłych propozycjach odpowiedzi, dyskutowali podczas drugiej części Forum Dobroczynności ks. Wiaczesław Gryniewicz (dyrektor Caritas-Spes), Tetiana Stawnychy (dyrektor Caritas Ukraina), Maria Nyman (sekretarz generalna Caritas Europa), David Thomas (kierownik programu, Światowy Program Żywnościowy Ukraina) i Bartosz Zbaraszczuk (szef Krajowej Administracji Skarbowej). Tematami dyskusji były m.in. kryzys żywnościowy i skutki zerwania łańcuchów dostaw, które dotykają szeroko rozumianą społeczność międzynarodową. Konkluzje dotyczyły konieczności zacieśnienia współpracy międzynarodowej, w tym poszukiwania nowych kanałów dystrybucji żywności, w obliczu zagrożenia dostaw żywności z i do Ukrainy, spowodowanych wojną, a w szczególności blokadą portów czarnomorskich.